Tworzenie wynalazków lub wzorów użytkowych, podobnie jak i innych dóbr własności intelektualnej, może odbywać się w ramach stosunku pracy. Kwestie wynagrodzenia za dokonania tego typu podlegają wówczas szczególnym regulacjom. Warto brać je pod uwagę w praktyce współpracy na linii wynalazca-pracownik a jego pracodawca.

Kwestia ustawowych przepisów dotyczących zasad wynagradzania wynalazców była przedmiotem ostatniego wyroku Sądu Najwyższego (sygn. akt II PK 246/14). Zapadło ono w trybie kasacyjnym w ramach sporu o wynagrodzenie wynalazcy-pracownika (specjalisty-konstruktora) za korzystanie przez pracodawcę z jego wynalazków.

W sprawie tej pracodawca korzystał z rozwiązań stworzonych przez wynalazcę nie uiszczając jednak z tego tytułu należnego mu wynagrodzenia. Na etapie skargi kasacyjnej spór sprowadzał się ostatecznie do rozstrzygnięcia, która regulacja prawna ma zastosowanie do wypłaty wynagrodzenia. W związku bowiem z wejście w życie ustawy z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tekst: ISAP) doszło do uchylenia obowiązującej wcześniej ustawy z 19 października 1972 r. o wynalazczości (tekst: ISAP).

Oba te reżimy prawne zawierały jednak odmienne rozwiązania w zakresie tego samego przedmiotu, czyli ustalania wynagrodzenia należnego wynalazcy-pracownikowi (por. art. 98a i art. 98b ustawy z 1972 r. o wynalazczości oraz z art. 22-23 ustawy z 2000 r. Prawo własności przemysłowej). Z regulacji poprzedniej ustawy o wynalazczości wynikało prawo twórcy do wynagrodzenia po upływie każdego roku uzyskiwania korzyści z wynalazku, czyli bez ograniczenia temporalnego, które przewidziano w nowej ustawie.

Sąd Najwyższy uznając słuszność skargi kasacyjnej zastosował jednoznaczną jego zdaniem regulację intertemporalną z art. 315 ust. 2 ustawy z 2000 r. Prawo własności przemysłowej. Stanowi on, że do stosunków prawnych powstałych przed dniem wejścia w życie tej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.

Na marginesie tej sprawy warto podkreślić, że spór, jaki był tutaj przedmiotem rozstrzygnięcia nie musi wystąpić, w przypadku kiedy strony zdecydują się w drodze umownej określić kwestie wynagrodzenia. Taka umowa będzie miała pierwszeństwo przed rozwiązaniem ustawowym stosowanym w braku odmiennych uzgodnień stron. Odstępstwo od zasad ustawowych wymaga jednak najpierw wynegocjowania a następnie zawarcia stosownej umowy. Rozwiązaniem polecanym w praktyce jest także stosowanie w obrębie danego przedsiębiorstwa odpowiednich regulaminów badawczo-rozwojowych przewidujących zapisy dotyczące wynagradzania pracowników.

Zob. AKTUALNOŚCI: Wynagrodzenie za korzystanie przez przedsiębiorcę…